Over de bewoning van het gebied bij Koudekerk aan den Rijn
Albert, wat kan jij vertellen over de eerste mensen, over de mensen die hier woonde voordat de Romeinen er kwamen?
Albert: Bij deze plek, waar zo rond de jaartelling bewoning is geweest, wordt hier op dit bord iets van getoond (info bord). Dat zijn boerderijen die er gestaan moeten hebben tussen 50 voor Christus en 50 na Christus. Waarom staan wij hier nu? Omdat hier in deze contreien sprake was van Romeinen die het gebied binnen kwamen. Die hebben tussen 12 voor Christus en 16 na Christus geprobeerd om het Westen van Nederland zoveel mogelijk te bezetten. Uiteindelijk leiden dat ernaar toe dat er rond 47 afspraken werden gemaakt over de grens, dan hebben wij het over de Limes hier in dit gebied. Nu staan wij hier niet aan de kant van de Limes maar juist ten noorden van de Limes. Daar waren alle mensen die hier oorspronkelijk woonde, ondertussen verdwenen (beeld 04:35) want de Romeinen wilde hun eigen wil opleggen aan de bewoners. De mensen behoorde tot de inheemse stammen, waarschijnlijk zijn dat Cananefaten geweest die hier gewoond hebben. Die hebben hier overal in het westen van Nederland gewoond. Er was ook spraken van Friezen die hier ook kwamen en die waren ook helemaal niet blij met de komst van de Romeinen (kaart op 05:03).
Bernadette: In de eerste jaren hebben de Romeinen natuurlijk ook geprobeerd om over de Rijn, nog meer van wat nog Nederland is, te veroveren. Dat is door de tegenstand die zij troffen, met name door de Friezen, toch wel gestopt op een gegeven ogenblijk.
Albert: De Friezen waren ferme jongens (beeld 05:23) het verhaal is bekend waarbij Friezen de Romeinen echt verslagen hebben. Ze konden niet verder dan de Rijn komen leek het wel en vandaar dat de Rijn in 47 na Christus als een soort grens gekozen is.
Bernadette: Dat is ook de vertaling, grens in het Latijns is ook Limes. Wij gebruiken het zowel voor de grens voor de Rijn maar ook voor de weg die onder de Rijn, ten zuiden van de Rijn, is aangelegd.
Albert: In de huidige tijd vinden wij daar sporen van zoals nu in Hazerswoude Rijndijk.
Bernadette: De komst van de Romeinen betekende voor Nederland, of wat voor nu Nederland is, dat de prehistorie voorbij was. Romeinse geschiedschrijvers hebben verteld over wat zij hier zagen en over de volkeren die hier leefden. Dat is de ene kant van het verhaal, de andere kant van het verhaal is wat wij hier daadwerkelijk, ter plaatse, kunnen vinden. Albert, ik zie hier een aantal voorwerpen (wijzend naar foto 06:26) Wat kan jij vertellen over die voorwerpen?
Albert: Dit zijn bijzondere vondsten, zeker ook omdat er niet echt exact achter te halen is waar zij vandaan komen. Dat geldt zeker voor die wijnkan, die 26cm hoog is, het schijnt geproduceerd te zijn in de 3e eeuw in Zuid Frankrijk en is op een of andere manier hier naar toe gekomen. Er is ook bekend dat diezelfde wijnkan in de 4e, begin 5e, eeuw geschonken is aan een Germaanse legeraanvoerder. Er zit een heel verhaal achter en hij schijnt ook een keer in de 9e eeuw genoemd te worden dus het is een wijnkan met een rijke geschiedenis!
Bernadette: De jongens leerde daar schrijven op klei tabletten en de mensen hier moesten ook leren schrijven anders konden ze de brieven van de jongens, waar dan ook in Europa, niet lezen. Met de komst van de Romeinen, met al hun boten, konden ze van alles en nog wat meenemen: hondenrassen, kippen, katten en allerlei zaden van planten die de Romeinen graag aten. Dat hebben de inheemse volken overgenomen en dat zijn zij hier gaan telen. De honden, katten, kippen, schapen en geiten bleven hier en dat is wel de erfenis van de Romeinen uit die tijd in Nederland.
(beeld huizen 07:48)
Er zijn hier waarschijnlijk maar heel weinig mensen echt uit Rome of uit Italië geweest. De Romeinse heersers haalde overal uit Europa hun soldaten vandaan en die werden het liefst zo ver mogelijk van hun huis elders ingezet. Daardoor brachten ze de gebruiken van andere plaatsen in Europa mee en dat vermengde zich hier lokaal (beeld mandenmaakster 08:08).
Het was dus niet zo dat de Romeinen op eens alle kennis kwamen brengen, ze hadden hun eigen kennis maar de inheemse volken had wel degelijk kennis van hoe je hier moest leven. Dat was gewoon met andere materialen, andere gewassen dan de Romeinen hadden en dat mengde op den duur.
(muziek + beeld binnen een huis 08:36)
