Grens van het Romeinse rijk
In deze aflevering volgen wij John de Vries, bestuursmedewerker Historische Kring Bodegraven, die een lezing gaf over de Romeinen in het Groene Hart Huys in Bodegraven. Zijn verhaal wordt extra onderbouwd door Pierre van Grinsven die als medewerker van het Nederlandse Archeologie Vereniging ook in Bodegraven, tijdens het onderzoek, aanwezig was.
John: Welkom in het Groene Hart Huis, het nieuwe huis waar de Historisch Kring nu gevestigd is. Vandaag geef ik een lezing over de Romeinen, de Romeinen in Nederland en heel specifiek, de Romeinen in Bodegraven. Mijn naam is John de Vries en ik zit in het bestuur van de Historische Kring hier in Bodegraven.
Waren er Romeinen hier in Bodegraven?
Dat was iets wat voor heel veel jaren niet helemaal duidelijk was. (Beeld 02:26) Gedurende vele jaren zijn er sloten gedempt, rioleringen aangelegd en zijn er allerlei Romeinse voorwerpen gevonden, met name munten maar ook wapens, kogels en heel veel aardewerken – maar er zijn geen resten van gebouwen gevonden.
Deze kaart, de Peutingerkaart (02:57), is een wegenkaart uit de 4e eeuw na Christus. Die is gekopieerd en nog eens gekopieerd en uiteindelijk in 1500 bij mijnheer Peutinger terecht gekomen, dat was een geleerde uit Oostenrijk. Die heeft de kaart aan de bibliotheek geschonken en tot op de dag van vandaag is de kaart bewaard gebleven. Wat zien wij op de kaart? (03:22 beeld 1: juiste plek in film?) De kaart bestaat uit hele lange stroken en dit is een strook die Nederland weergeeft. Hier zien wij bijvoorbeeld Matilone, dat is het Romeinse fort wat bij Leiden heeft gelegen. Hier (03:41) zien wij Albaniana en dat is het fort wat in Alphen aan den Rijn is opgegraven. De naam betekent nederzetting aan het witte water, waar dat witte water vandaan komt weten wij niet zeker, het zal misschien te maken hebben met een soort stroomversnelling die daar geweest is. Hier ligt Nigrum Pullum (beeld 04:03). Nigrum Pullum betekent of zwarte aarde of zwarte kip, tegenwoordig neigen zij meer naar zwarte aarde, kijk naar de klei in ons omgeving, en Nigrum Pullum heeft als Romeinse fort hier gestaan. Hier ligt Laurum en dat is het fort die in Woerden gevonden is. Tussen Nigrum Pullum en Laurum ligt Bodegraven en daar staat niets. Dhr. Beunder heeft in 1980, in het blad Westerheem van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland, een artikel geschreven waarin staat dat tussen Zwammerdam, Nigrum Pullum en Laurum toch een fort heeft bestaan en daarmee bedoelde hij Bodegraven. Dit is het tekening (04:43), zo had hij het voorgesteld. Hij had gedacht dat hier een Romeins Castellum zou staan, dus aan de andere kant van de oud Bodegraafse weg met hier het Willemsplein en daar de Oude Rijn. Hier bij appartementencomplex Ford 26 had hij een Romeins Castellum verwacht.
